Słownik

Ubezpieczenia pomostowe

Forma dodatkowego zabezpieczenia dla kredytu hipotecznego sporządzana przez bank, obowiązująca do momentu dokonania wpisu hipoteki w księdze wieczystej. Z reguły polega na zwiększeniu oprocentowania kredytu o około 1% do chwili, gdy bank otrzyma odpis księgi wieczystej, w której widnieć będzie hipoteka. Może być pobierana co miesiąc z konta kredytobiorcy lub pozyskana jako jednorazowa opłata.

Ubezpieczenia niskiego wkładu

Rodzaj zabezpieczenia banku w sytuacji, w której klient nie dysponuje środkami w wysokości 20% wartości nieruchomości lub posiada ich bardzo niewiele (tzw. wkład własny). W ten sposób bank udziela niemal stuprocentowego kredytu mieszkaniowego. Dług klienta w wysokości wspomnianych 20% przejmuje z kolei ubezpieczyciel. Kredytobiorca zobowiązany jest do spłacania składki w wysokości około 1% wartości ubezpieczanego wkładu własnego rocznie.

OFE

Otwarty Fundusz Emerytalny, jeden z elementów polskiego systemu emerytalnego powołany do działania po reformie emerytalnej w 1999 roku, tzw. drugi filar ubezpieczeń społecznych. Do wyboru OFE zobowiązany jest każdy, kto posiada umowę o pracę i chce zadecydować o tym, w jaki sposób inwestowane będą środki pieniężne przeznaczone na emeryturę. W przypadku braku tej decyzji następuje losowy wybór jednego z dostępnych filarów: OFE lub ZUS.

Subkonto ZUS (I filar)

Podstawowe konto ZUS, na które trafiają środki pieniężne przeznaczone na emeryturę. Składka wynosi 12,22% wynagrodzenia brutto. Stopa zwrotu zależna jest od tzw. wskaźnika przypisu składek, a zatem bieżącej waloryzacji. Odłożona na nim kwota nie podlega dziedziczeniu – składki przejmowane zostają przez ZUS. Subkonto ma charakter indywidualny i oznaczane jest numerem identyfikacyjnym PESEL.

Subkonto ZUS (II filar)

Specjalne konto obowiązujące od 2011 roku, na które trafiają środki pieniężne przeznaczone na emeryturę z ZUS oraz OFE. Składka wynosi 7,3% wynagrodzenia brutto. Stopa zwrotu zależna jest od tzw. średniego nominalnego wzrostu PKB, a zatem tego, w jaki sposób rozwija się polska gospodarka. W przeciwieństwie do subkonta II filaru środki podlegają dziedziczeniu, które regulują określone ustawy.

Polisolokata

Umowa ubezpieczenia na życie i dożycie powiązana z funduszem kapitałowym. Innymi słowy, to forma ubezpieczenia na życie połączona z lokatą oszczędnością. Większość środków przekazanych do polisolokaty inwestowana jest w różne instrumenty rynku pieniężnego. Pozostała część stanowi z kolei zabezpieczenie na wypadek utraty życia lub zdrowia. Umowy zawierane są długoterminowo w formie indywidualnej lub grupowej.

OC

Obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej, zwane również komunikacyjnym. Jest to rodzaj ubezpieczenia majątkowego, którego celem jest ochrona właścicieli pojazdów mechanicznych od odpowiedzialności za szkody wyrządzone w wyniku wypadku lub kolizji drogowej. OC gwarantuje wypłacalność ubezpieczonego i spłacenie wyrządzonych szkód osobom trzecim. Nie obejmuje ono szkód wyrządzonych samodzielnie we własnym pojeździe.

AC

Autocasco, dowolne ubezpieczenie komunikacyjne zabezpieczające pojazd oraz wyposażenie podstawowe i dodatkowe w razie: kradzieży, uszkodzenia przez osoby trzecie, wypadku lub kolizji, pożaru oraz działania zjawisk atmosferycznych. Zakres przedmiotów objętych ubezpieczeniem regulują Ogólne Warunki Ubezpieczenia zawierane z wybranym ubezpieczycielem. Często oferowane łącznie z OC oraz inny formami ubezpieczenia.

NNW

Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków, dowolne ubezpieczenie osobowe obejmujące ochronę zdrowia lub życia człowieka od zdarzeń losowych. Nieszczęśliwy wypadek nie posiada definicji prawnej, najczęściej tłumaczony jest jako nagłe zdarzenie spowodowane przyczyną zewnętrzną, które doprowadziło ubezpieczonego do uszkodzenia ciała, pogorszenia stanu zdrowia lub śmierci. Ubezpieczenie NNW funkcjonuje w formie samodzielnej lub część pakietu ubezpieczeniowego.

Polisa na życie

Ubezpieczenie dodatkowe zawierane terminowo lub dożywotnio, obejmujące ochronę życia osoby ubezpieczonej. Jest to zarazem forma zabezpieczenia finansowego dla najbliższych. W chwili śmierci ubezpieczonego (definiowanej jako wypadek ubezpieczeniowy) uposażonym (wskazanym w umowie, najczęściej rodzinie) przekazane zostaje świadczenie pieniężne, którego kwota zostaje ustalona w trakcie zawierania polisy.

Kancelaria odszkodowawcza

Firma, która w imieniu klienta zajmuje się dochodzeniem roszczeń różnego typu zarówno od prywatnych ubezpieczycieli, jak i takich instytucji, jak ZUS. Najczęściej jest to osoba, która nie jest w stanie samodzielnie wystąpić o zadośćuczynienie lub potrzebuje dodatkowej pomocy w zrozumieniu zawiłości prawnych oraz przedstawieniu swoich żądań przed ubezpieczycielem. Kancelaria odszkodowawcza działa w przypadkach problematycznych – na przykład wówczas, gdy ubezpieczyciel odmawia wydania świadczenia, mimo że jest do tego prawnie zobowiązany.

Klauzula abuzywna

Postanowienie umowy pozbawione podstawy prawnej zawierane pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem (stosunek B2C), które jest sprzeczne z dobrymi obyczajami, ogranicza prawa i obowiązki konsumenta oraz w sposób rażący narusza jego interesy. W uproszczeniu, będą to wszystkie te czynności zawarte w umowie, które ograniczają poczucie swobody i godności konsumenta, wykorzystują jego niewiedzę, a także nierównomiernie rozkładają prawa i obowiązki między stronami. Klauzula abuzywna należy do czynności niedozwolonych (zakazanych).

Klauzula indeksacyjna

Zwana również waloryzacyjną; postanowienie w umowie kredytowej, na której postawie bank określa przeliczenie salda kredytu na walutę obcą z chwilą przekazania środków na konto. Podpisujący się pod nim konsument zobowiązuje się spłacić należność zgodnie z aktualnym kursem walut. Innymi słowy, zgodnie z tak zawartą umową kredyt ustalany jest w walucie własnej, a przy spłacaniu rat przeliczany za każdym razem na nowo w oparciu o najnowszy kurs walut. Klauzulę indeksacyjną można kwestionować przed sądem, szczególnie jeśli doszło do jednostronnego ustalania wysokości rat przed kredytodawcę.

Konsument

W definicji polskiego prawa jest to osoba fizyczna, która dokonuje z przedsiębiorstwem czynności prawnej. Czynność ta nie może być jednak powiązana z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą lub zawodową. Konsumentem nie może być osoba prawna oraz jednostka organizacyjna, która nie posiada osobowości prawnej. Zgodnie z prawem jest on słabszą stroną rynku, dlatego jego prawa powinny być chronione w szerszym zakresie niż w przypadku przedsiębiorstwa, które posiada przewagę gospodarczą nad konsumentem.

Obrażenia ciała

Zewnętrzne lub wewnętrzne uszkodzenie ciała powstałe w wyniku naruszenia integralności fizycznej człowieka. Najczęściej mowa w tym przypadku o złamaniu bądź pojawieniu się ran. Obrażenia ciała mogą mieć miejsce zarówno na zewnątrz (otarcia, siniaki, otwarte rany), jak i wewnątrz (obrażenia wewnętrzne). Jeśli do uszkodzenia doszło w wyniku wypadku komunikacyjnego, w miejscu pracy lub w rezultacie błędu medycznego, można ubiegać się o zadośćuczynienie lub odszkodowanie z tytułu poniesionych kosztów leczenia pobierane z OC sprawcy.

Odszkodowanie

Świadczenie wypłacane poszkodowanemu przez podmiot prawa cywilnego z tytułu poniesionej szkody. Jego celem jest wyrównanie uszczerbku majątkowego osoby, której prawa zostały naruszone (w przeciwieństwie do zadośćuczynienia, które dotyczy uszczerbku niemajątkowego). Aby odszkodowanie mogło zostać wypłacone, muszą mieć miejsce takie okoliczności, jak: zajście szkody, która wynika z wydarzenia obciążonego obowiązkiem naprawy oraz pojawienie się związku przyczynowego między zajściem a szkodą, jaka z tego wynika.

Pełnomocnik

Osoba reprezentująca poszkodowanego, która posiada zdolność do czynności prawnej (prawo administracyjne oraz prawo cywilne), organizacja działająca w imieniu klienta (prawo rodzinne) lub adwokat (prawo karne). W przypadku spraw likwidacyjnych lub odszkodowawczych pełnomocnik jest odpowiedzialny nie tylko za reprezentowanie poszkodowanego przed ubezpieczycielem, ale dodatkowo prowadzi negocjacje, kompletuje dokumentację oraz podejmuje szereg innych działań zmierzających do uzyskania należnego świadczenia.

Polisa

Inaczej ubezpieczenie; dokument potwierdzający, że doszło do podpisania umowy z ubezpieczycielem. Zawarte zostają w nim podstawowe informacje dotyczące obu stron, w tym: dane ubezpieczyciela oraz ubezpieczającego, oznaczenie przedmiotu ochrony (np. życia lub zdrowia), oznaczenie niebezpieczeństw objętych ochroną, okres trwania ubezpieczenia, suma ubezpieczenia oraz inne niezbędne dane dotyczące umowy. Istnieje kilka modeli zabezpieczeń, które obejmuje polisa (co może wymagać podpisania dodatkowych dokumentów).

Przewalutowanie

Czynność prawna umożliwiająca zmianę waluty zobowiązania finansowego, ustalana według aktualnego kursu walut i podejmowana przez kredytobiorcę, który zdecyduje się na spłatę zobowiązania w innej waluty niż początkowa (z obcej na polską lub odwrotnie). Przewalutowanie może wiązać się ze zmianami w warunkach umowy kredytowej. Taka sytuacja może mieć miejsce także podczas wypłacania pieniędzy przy użyciu zagranicznych bankomatów (za co może zostać narzucona dodatkowa prowizja pobierana przez bank).

Rekompensata

Wyrównanie poniesionych strat, którego celem jest przywrócenie stanu sprzed wyrządzonej szkody. Najczęściej przybiera formę finansową – wysokość jest ściśle określana na podstawie poniesionych szkód. Celem rekompensaty jest zastąpienia straty, jakiej doświadczył poszkodowany – w taki sposób, aby skutki zdarzenia były jak najmniejsze. Nazywane może być również zadośćuczynieniem finansowym, wyrównaniem szkód lub wynagradzaniem poszkodowanego za poniesioną stratę. Rekompensata przyznawana jest przez sąd lub w wyniku porozumienia.

Szkoda

Utrata majątku w postaci rzeczywistej szkody lub korzyści (oczekiwanych przychodów). Uszczerbek na dobrach lub interesach tego typu może przyczynić się do kolejnych utrudnień, na przykład w momencie, gdy wskutek utraty mienia lub korzyści traci się płynność finansową. Szkodę określa się na podstawie ubytku majątku lub korzyści zarówno na osobie, jak i na mieniu. Poszkodowany może ubiegać się o odszkodowanie (rekompensatę finansową) lub zadośćuczynienie (rekompensata niemajątkowa), jeśli szkoda doprowadziła do poniesienia straty.

Szkoda rzeczowa

Szkoda w mieniu powstała na skutek uszczerbku na dobrach posiadanych przez poszkodowanego. Ma miejsce z chwilą uszkodzenia lub zniszczenia dóbr materialnych, czego skutkiem jest utrata przyszłych korzyści lub rzeczywista strata majątkowa. Poszkodowany może starać się o otrzymanie odszkodowania za poniesione straty zarówno w wyniku działania celowego, jak i zdarzeń losowych (np. uszkodzenie pojazdu mechanicznego w wyniku próby kradzieży lub w związku z gwałtownymi zjawiskami atmosferycznymi).

Szkoda osobowa

Straty poniesione przez poszkodowanego wskutek uszczerbku na zdrowiu lub utraconych korzyści. Może przybrać postać materialną lub niematerialną (mowa tu o cierpieniach natury psychicznej bądź fizycznej). Zasadniczą różnicą jest trudność w jednoznacznym określeniu rekompensaty za poniesione szkody osobowe – są niemierzalne (w przypadku strat rzeczowych można oszacować wartość, jaką należy zwrócić poszkodowanemu). Najczęściej świadczenia na rzecz pokrzywdzonego mają charakter finansowy, np. w formie zadośćuczynienia lub wsparcia leczenia.

Uszczerbek na zdrowiu

Obrażenia ciała powstałe wskutek wypadku, np. komunikacyjnego, w domu, szkole lub miejscu zatrudnienia. Może mieć charakter trwały lub tymczasowy. Naruszenie sprawności organizmu może doprowadzić także do rozstroju zdrowia. Procentową oceną poziomu poniesionych szkód zajmują się lekarze. Nad analizą dokumentacji medycznej oraz wystosowaniem orzeczenia pochyla się komisja lekarska. Uszczerbek na zdrowiu jest jednym z czynników, który bierze się pod uwagę przy określaniu wysokości zadośćuczynienia za poniesioną szkodę.

Zadośćuczynienie

Środki finansowe wypłacane poszkodowanemu za poniesioną szkodę o charakterze niemajątkowym. Celem nałożenia zadośćuczynienia jest kompensacja, a zatem naprawienie wyrządzonej krzywdy. Świadczenie tego typu ma charakter jednorazowy – podczas określania należnej wysokości spłaty bierze się pod uwagę m.in. charakter wyrządzonej krzywdy, stopień uszczerbku na zdrowiu, czas w jakim poszkodowany będzie wracał do stanu sprzed szkody, ale także wpływ zdarzenia na zdolności zarobkowania pokrzywdzonego.

Zwrot kosztów

Czynność dokonywana przez sprawcę zdarzenia, która polega na zwróceniu kosztów poniesionych w związku z wyrządzoną szkodą, np. uszczerbkiem na zdrowiu lub uszkodzeniem ciała. Poszkodowany nie zostaje w ten sposób obarczony kosztami związanymi z leczeniem, rehabilitacją czy zakupem leków. Ze zwrotu kosztów mogą korzystać również bliscy poszkodowanego. Kompensacja tego rodzaju ma za zadanie jak najmniejsze obarczenie finansowe pokrzywdzonego i zwrócenie całości kosztów, z jakimi związany był powrót do sytuacji sprzed szkody.