ZWROT NAWIĄZKI OD UBEZPIECZYCIELA

Co to jest nawiązka i kto ją płaci?

W orzecznictwie sądów można spotkać się z nawiązką. Co to znaczy? Nawiązka opiera się na obowiązku zapłacenia przez sprawcę kwoty pieniężnej w określonej wysokości poszkodowanemu lub organizacji społecznej, czyli to sprawca płaci poszkodowanemu określoną kwotę pieniężną. Ważne, że nawiązka może być zasądzona po spełnieniu kilku przesłanek, wśród których wymienić należy:

• skazanie sprawcy za przestępstwo,
• istnienie szkody w momencie orzekania.

Należy podkreślić, iż nawiązka nie jest karą. Jest natomiast specyficznym środkiem karnym o charakterze represyjno- kompensacyjnym, wspomnianym przez ustawodawcę w art. 46 kk. Warto również zwrócić uwagę na relacje pomiędzy nawiązką a obowiązkiem naprawienia szkody, kk reguluje kwestie naprawienia szkody we wspomnianym powyżej artykule. Środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody pełni funkcję naprawczą. Opiera się na wynagrodzeniu przez sprawcę czynu zabronionego poniesionej przez poszkodowanego szkody, zarówno materialnej, jak i niematerialnej. Natomiast zamiast naprawienia szkody, sąd wydający rozstrzygniecie w przedmiotowej sprawie, może orzec na rzecz poszkodowanego nawiązkę. Nawiązka jest zatem środkiem karnym stosowanym alternatywnie. W praktyce nawiązka orzekana jest przez organ wydający rozstrzygnięcie, jeśli orzeczenie przez sąd odszkodowania wiąże się z nadmiernymi trudnościami. Wynika to z treści art. 46 §1 kodeksu karnego, zgodnie z którym:

jeżeli orzeczenie obowiązku określonego w § 1 jest znacznie utrudnione, sąd może orzec zamiast tego obowiązku nawiązkę w wysokości do 200 000 złotych na rzecz pokrzywdzonego, a w razie jego śmierci w wyniku popełnionego przez skazanego przestępstwa nawiązkę na rzecz osoby najbliższej, której sytuacja życiowa wskutek śmierci pokrzywdzonego uległa znacznemu pogorszeniu. W razie gdy ustalono więcej niż jedną taką osobę, nawiązki orzeka się na rzecz każdej z nich.

Jaka jest wysokość nawiązki?

Wysokość nawiązki może być wyznaczona w różnej wysokości. Najczęściej wynosi od kilkuset do kilkudziesięciu tysięcy. Sąd samodzielnie ocenia konieczność orzeczenia nawiązki, jak i jej wysokość. Dlatego jeśli jesteś poszkodowanym, to sąd samodzielnie orzeka o nawiązce. Istotnym faktem jest, iż wysokość świadczenia zasądzonego przez sąd tytułem nawiązki nie musi w ogóle odpowiadać wysokości wyrządzonej Ci szkody. Jest to zasadnicza różnica pomiędzy nawiązką i obowiązkiem naprawienia szkody, gdzie wysokość świadczenia odpowiada co do zasady wyrządzonej szkodzie. Nawiązka jednak powinna być orzeczona w takiej wysokości, aby zrekompensować Ci jako osobie pokrzywdzonej poniesione straty materialne, jak i niematerialne.

Nawiązka a zadośćuczynienie

Poszkodowany, pomimo orzeczenia na jego rzecz nawiązki, może domagać się zadośćuczynienia na drodze postępowania cywilnego, co wynika z treści art. 415 § 2 kodeksu postępowania karnego, zgodnie z którym:

jeżeli orzeczony obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo nawiązka orzeczona na rzecz pokrzywdzonego nie pokrywają całej szkody lub nie stanowią pełnego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, pokrzywdzony może dochodzić dodatkowych roszczeń w postępowaniu cywilnym.

Zadośćuczynienie wynika z treści art. §1 445 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Nawiązka może mieć jednak wpływ na wysokość przyznanego zadośćuczynienia, w tym sensie, że jeśli nawiązka została uiszczona przez sprawcę na rzecz poszkodowanego, to zadośćuczynienie przyznane przez sąd może zostać odpowiednio obniżone o wysokość zapłaconej nawiązki. Mając na uwadze powyższe, jeśli jesteś poszkodowanym, a sąd orzekł o nawiązce, to możesz ubiegać się o zadośćuczynienie. 

Czy przysługuje zwrot nawiązki od ubezpieczyciela?

Nawiązka orzekana jest przez sąd od sprawcy wypadku na rzecz poszkodowanego, a nie jego ubezpieczyciela. Zwrot nawiązki od ubezpieczyciela był przedmiotem rozważań doktryny. Pojawiło się również w tym zakresie wiele orzeczeń sądowych. Obecnie sprawca, który zapłacił nawiązkę, ma co do zasady możliwość uzyskania jej zwrotu od ubezpieczyciela. Zatem, jeśli sprawca zapłacił nawiązkę na rzecz poszkodowanego, może domagać się od ubezpieczyciela, aby zwrot nawiązki z OC został mu zwrócony. W ostatnich latach wydano wiele orzeczeń sądowych dotyczących zwrotu nawiązki od ubezpieczyciela, w związku ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, przedstawionym w wyroku z dnia 13 lipca 2011 r. (III CZP 31/11, Lex nr 852336), zgodnie z uzasadnieniem którego:

sprawca wypadku komunikacyjnego, wobec którego zastosowano środek karny polegający na obowiązku naprawienia szkody (art. 46 § 1 k.k. w związku z art. 39 pkt 5 k.k.), może domagać się od ubezpieczyciela – na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów-zwrotu świadczenia zapłaconego na rzecz pokrzywdzonego.

Mimo, iż nawiązka z OC sprawcy może być zwrócona ubezpieczonemu, to faktem jest, że ubezpieczyciel sam z siebie nie wypłaci Ci środków finansowych, które zapłaciłeś w ramach nawiązki.

Jak uzyskać zwrot nawiązki od ubezpieczyciela?

Jeśli interesujesz się tym, jak uzyskać zwrot nawiązki od ubezpieczyciela, musisz wiedzieć, że podstawę wypłaty środków pieniężnych stanowi odpowiednio przygotowane pismo do ubezpieczyciela o zwrot nawiązki. 

Zwrot przez ubezpieczyciela zadośćuczynienia zapłaconego przez sprawcę

Sprawca wypadku, który zamiast nawiązki musi zapłacić poszkodowanemu zadośćuczynienie także może ubiegać się o zwrot tego wydatku od zakładu ubezpieczeń, w którym wykupił polisę OC. Podstawa do tego zwrotu jest taka sama, jak przy zwrocie nawiązki. Identyczne zasady obowiązują w przypadku, gdy na sprawcę sąd karny nałożył obowiązek naprawienia szkody. 

Odmowa zwrotu nawiązki przez ubezpieczyciela

Oczywiście może się zdarzyć, iż Twój ubezpieczyciel nie będzie chciał wypłacić Ci środków pieniężnych za nawiązkę. Otrzymasz wówczas odmowę zwrotu nawiązki. Ubezpieczyciele najczęściej wydają decyzje odmowne wskazując na brak podstawy prawnej do zwrotu uiszczonej nawiązki na rzecz ubezpieczonego lub winę umyślną ubezpieczonego albo jego niedbalstwo. Tymczasem ubezpieczyciel w większości przypadków nie może odmówić zwrotu nawiązki. W przypadku decyzji odmownej zawsze masz prawo złożyć odwołanie, które ubezpieczyciel musi rozpatrzyć. Aby dowiedzieć się, czy w Twoim przypadku ubezpieczyciel zobowiązany jest do wypłaty środków finansowych wpłaconych w ramach nawiązki, sugerujemy kontakt ze skuteczną kancelarią odszkodowawczą .